Groen beleggen: hoe werkt het en is het wel zo voordelig?

Groen beleggen is populair bij particulieren die met hun geld de wereld een beetje beter willen maken en daar zelf ook iets aan overhouden. Bij groenfondsen spreekt vooral het belastingvoordeel tot de verbeelding. Er zijn echter ook andere manieren om aan natuur en milieu bij te dragen en een goed rendement te behalen.

Groen beleggen in het kort:

• Groen beleggen of sparen steunt mens, natuur en milieu
• Particulieren worden vooral aangetrokken door het belastingvoordeel van groenfondsen
• Je ondersteunt de verwezenlijking van duurzame projecten
• Groenfondsen gaan vaak op slot, waardoor je niet altijd kunt instappen
• Er zijn goede en rendabele alternatieven, zoals beleggen in windenergie, in zonne-energie of in beursgenoteerde duurzame bedrijven

Groen, duurzaam of maatschappelijk verantwoord beleggen

Groen beleggen of sparen, duurzaam beleggen of maatschappelijk verantwoord beleggen; het zijn bekende termen voor particulieren die met hun geld ook iets voor mens, natuur en milieu willen doen, om de wereld ook leefbaar te houden voor toekomstige generaties. Ze worden vaak door elkaar heen gebruikt. Bij groen beleggen gaat het om beleggen met belastingvoordeel. Duurzaam beleggen is breder en omvat ook beleggingen die geen fiscaal voordeel opleveren. Maatschappelijk verantwoord beleggen ten slotte, is eigenlijk alles waarbij geld in projecten of bedrijven wordt gestoken om naast een financieel rendement ook sociale, culturele of duurzame doelen te bereiken.

Hoe werkt groen beleggen?

Groen beleggen is een regeling van de overheid om te stimuleren dat projecten in onder meer duurzame energie, energiebesparing, duurzame woningbouw en biologische landbouw goedkoop geld kunnen aantrekken. Daartoe krijgen ze leningen van zogeheten groenfondsen. Het geld is afkomstig van Nederlandse particulieren die in deze fondsen inleggen. Zij leggen geld in via een groenfonds van een bank, zoals Triodos of ASN Bank of kopen het fonds op de beurs. Enkele banken hebben ook groene spaarrekeningen die onder dezelfde regeling vallen.

Inleg deels onbelast
In Nederland betalen we belasting over vermogen boven een vrijgesteld bedrag van €30.846 (bedrag in 2020) per persoon. Daarboven legde de Belastingdienst vroeger een heffing op van 1,2% over elke euro. Deze zogeheten vermogensrendementsheffing is inmiddels aangepast om mensen met kleinere vermogens te ontzien.

Nederlanders betalen in 2020 boven de vrijstelling een uiteindelijke heffing van afgerond 0,54%. Dit percentage geldt tot een vermogen (spaargeld en beleggingen) van €103.643. Daarboven wordt effectief 1,26% ingehouden. Heeft een persoon meer dan €1.036.418 aan vermogen, dan stijgt de heffing voor geld boven dat bedrag naar 1,58%. In de komende jaren kunnen die percentages overigens veranderen.

Belastingvoordeel groenfonds gedaald
Het belastingvoordeel van een groene belegging is dat de inleg tot €59.477 (2020) onbelast is. Voor stellen geldt het dubbele bedrag. Afhankelijk van de omvang van het vermogen kan dit dus een voordeel aan uitgespaarde belasting opleveren van respectievelijk 0,54%, 1,26% en 1,58%. Dit wordt nog aangevuld met een zogeheten heffingskorting van 0,7%, zodat het belastingvoordeel van groen beleggen jaarlijks op kan lopen tot maximaal 2,28% (1,58% + 0,7%).

Het belastingvoordeel is in de afgelopen jaren voor veel Nederlanders gedaald als gevolg van de lagere belastingheffing op lagere vermogens. Ook heeft de overheid de fiscale groenregeling minder aantrekkelijk gemaakt. Eind vorige eeuw was groen beleggen nog de belangrijkste vorm van duurzaam beleggen, inmiddels is het een klein deel van de totale duurzame beleggingsmarkt. Eind 2018 hadden 151.000 particulieren voor bijna 4,2 miljard euro in groenfondsen en groenspaarrekeningen ingelegd.

Nadelen groenfondsen
Groenfondsen hebben ook nadelen. Ze moeten het geld voor minstens 70% in door de overheid erkende groenprojecten uitzetten. Doordat particulieren meer geld in deze regeling willen stoppen dan er erkende projecten zijn, is het niet altijd mogelijk om in deze fondsen in te leggen. Ze kunnen maandenlang op slot zijn, waardoor nieuwe beleggers geen geld in kunnen leggen.

De rendementen op deze groene beleggingen zijn niet hoog. Groenfondsen leveren jaarlijks gemiddeld zo’n één procent aan rendement op. Een groene spaarrekening levert door de lage rentestand helemaal niets meer op. Vanwege de lage rendementen krijgen groene beleggers en spaarders sinds de start van de Regeling groenprojecten in 1995 een belastingvoordeel.

Andere vormen van duurzaam beleggen voordeliger
Groenfondsen moeten het vooral hebben van hun fiscale voordeel, bij groenspaarrekeningen is dat helemaal het geval. Dat belastingvoordeel staat niet in steen gebeiteld. Er zijn vooralsnog geen plannen om de groenregeling verder te versoberen, maar dat kan anders liggen als er een nieuw kabinet in Den Haag aantreedt.

Nederlanders hebben inmiddels meer belegd in duurzame beleggingen zonder fiscale voordelen. Niet alleen zijn de rendementen vaak hoger dan bij groen beleggen – ook als je het belastingvoordeel meetelt – maar ook is de keuze veel groter. Dat laatste betekent dat beleggers beter kunnen vergelijken, onder meer op de aard van de belegging. Past die wel bij de eigen duurzame overtuiging?

Beleggen in windenergie

Tegenover enkele groenfondsen en -spaarrekeningen staan er honderden beursgenoteerde beleggingsfondsen die in duurzame bedrijven beleggen en zijn er duurzame initiatieven zoals windmoleninvesteerder WindShareFund die aanbiedt. Natuurlijk geldt bij elke vorm van beleggen, dus ook bij duurzaam beleggen dat rendementen kunnen tegenvallen. Richard Jacobs, hoofd Client Services bij WindShareFund: “Uiteindelijk kleven er ook risico’s aan groene beleggingen met belastingvoordeel. Ook een door de overheid erkend groenproject kan immers in rendement tegenvallen.”