Windenergie: de voordelen en nadelen

Windenergie is een van de snelst groeiende energiebronnen ter wereld. Dat is niet voor niets: de CO2-uitstoot is nul en de bron onuitputtelijk, wind raakt immers nooit op. En zo zijn er meer voordelen te noemen. Maar er zijn ook enkele nadelen. We zetten ze op een rij.

De voordelen

Windenergie is duurzaam
Meer dan 90% van de energie die wereldwijd verbruikt wordt voor elektriciteit, vervoer en verwarming is afkomstig van fossiele bronnen: kolen, olie en aardgas. Deze brandstoffen zijn verantwoordelijk voor de uitstoot van broeikasgassen, die bijdragen aan de opwarming van de aarde. Bij het opwekken van windenergie daarentegen komt geen CO2 vrij.

Voor de bouw, het onderhoud en het afbreken van een windmolen is wel fossiele energie nodig. Een moderne windmolen verdient die energie echter al binnen ongeveer een halfjaar terug. Over de hele levensduur gemeten is de uitstoot slechts een fractie van die van bijvoorbeeld een kolencentrale. De CO2-uitstoot van windmolens is overigens óók lager dan van andere duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen.

Windenergie raakt nooit op
Fossiele brandstoffen zijn niet overal op aarde in dezelfde hoeveelheid beschikbaar. Veel landen zijn dan ook aangewezen op het importeren ervan. Zo importeert Nederland jaarlijks voor miljarden euro’s aardolie. Deze afhankelijkheid van andere – vaak politiek instabiele – landen maakt ons vatbaar voor conflicten. Bij windenergie is hier geen sprake van.

Windenergie wordt steeds goedkoper
Wind is gratis, een windmolen natuurlijk niet. Maar de aanleg van windmolenparken wordt door schaalvergroting en technologische ontwikkelingen telkens goedkoper. Naar verwachting zullen de kosten de komende jaren verder dalen. Windmolens zijn de afgelopen jaren bovendien groter en efficiënter geworden en gaan langer mee – tot ruim 30 jaar. Groene elektriciteit wordt telkens goedkoper, terwijl de kostprijs van fossiele brandstoffen als steenkool naar verwachting zal stijgen. Niet voor niets worden windparken steeds interessanter voor beleggers: het betreft langetermijnprojecten met een relatief hoog rendement.

Windmolens zijn op veel plekken te plaatsen
Windturbines kunnen op veel plekken geplaatst worden, zolang ze aan de wettelijke regels voldoen. Windmolens op open vlaktes (op land of zee) wekken de meeste energie op omdat de wind daar niet wordt afgeremd door obstakels zoals gebouwen of bomen. Vaak stellen boeren hun grond beschikbaar voor de bouw van windmolens. Na eventuele afbraak is de grond vrijwel direct weer in te zetten voor andere doeleinden.

Windenergie en zonne-energie vullen elkaar aan
Er wordt wel gezegd dat wind een onbetrouwbare energiebron is. Immers, het waait niet altijd even hard. Windenergie is in tegenstelling tot fossiele energiebronnen weersafhankelijk. Dat geldt ook voor zonne-energie. Interessant is dat felle zon doorgaans niet gepaard gaat met harde wind. Op een zonovergoten dag is het vaak windstil, op stormachtige dagen laat de zon zich meestal niet zien. Dat maakt zonne- en windenergie een ideale combinatie: samen zorgen ze voor een vrij stabiele, duurzame energieproductie.

De nadelen

Windmolens veroorzaken overlast
Windturbines veroorzaken (laagfrequent) geluid en slagschaduw en zijn in de verre omtrek te zien. Dit kan als hinderlijk worden ervaren door omwonenden. Windparkbeheerders moeten zich dan ook aan strenge regels houden. In Nederland mag een windmolen ‘s nachts maximaal 41 decibel aan geluid produceren. In deze normen zijn ook laagfrequente geluiden opgenomen. Ter vergelijking: een gespreksniveau is 60 decibel, een drukke verkeersweg op 100 meter afstand 80 decibel en een opstijgend vliegtuig op 200 meter hoogte 100 decibel. Als de geluidsnormen worden overschreden, kan de overheid een dwangsom opleggen of de windmolen laten stilzetten. (Bron: windenergie.nl). Moderne windturbines zijn overigens veel stiller dan oudere modellen.

Slagschaduw bij laagstaande zon
De ronddraaiende wieken van de molen kunnen een bewegende schaduw werpen op woningen: slagschaduw. Met name bij laagstaande zon kan dit hinderlijk zijn. Windmolens die relatief dicht bij woningen staan en de norm (maximaal ca. 6 uur per jaar op een adres) kunnen overschrijden, moeten een automatische stilstandsvoorziening hebben. (Bron: windenergie.nl).

Horizonvervuiling door windmolens
Horizonvervuiling is een subjectief begrip: de een vindt de aanblik van windparken prachtig en ziet het als symbool voor verduurzaming, de ander doet het af als verpesting van het landschap. Windmolens op zee zorgen voor minder overlast. De meeste Nederlanders staan overigens positief tegenover windmolens en duurzame energie.

Windmolens leiden tot vogelsterfte
Jaarlijks sterven er duizenden vogels doordat ze in botsing komen met windmolens. Ook kan hun leefgebied verstoord worden. Er zijn onderzoeken gaande om de vogeltrek te voorspellen, zodat windmolens tijdelijk kunnen worden stilgezet. Toch zijn windmolens verantwoordelijk voor slechts een fractie van de totale vogelsterfte; jaarlijks sterven er tientallen miljoenen vogels door onder meer (vlieg)verkeer, hoogspanningskabels en gebouwen. Bovendien zou je kunnen stellen dat klimaatverandering een grotere bedreiging voor dieren vormt. Dat wordt onderstreept door Vogelbescherming Nederland, die voorstander is van de toepassing van duurzame vormen van energieopwekking en dus ook van windenergie.

Hoe werkt een windmolen?

Het principe van een windmolen is vrij simpel. Zodra het gaat waaien, vangen de drie schuinstaande wieken – rotorbladen – wind waardoor ze gaan draaien. In een generator wordt deze wind omgezet in wisselstroom. Een transformator zet deze vervolgens om in hoogspanning. Via kabels in de mast wordt de stroom naar het elektriciteitsnet geleid. De hoeveelheid elektriciteit die wordt opgewekt hangt af van de hoeveelheid wind, de locatie van de windmolen en de lengte van de rotorbladen. Windmolens met een vermogen van 3 megawatt produceren jaarlijks zo’n 6,5 miljoen kilowattuur (kWh). Daarmee kunnen zo’n tweeduizend huishoudens van stroom worden voorzien.

Beleggen in windenergie

Steeds meer pensioenfondsen, verzekeraars en particuliere beleggers ontdekken de mogelijkheden van beleggingen in windmolens. Investeringsmaatschappij WindShareFund maakt dit mogelijk door te investeren in rendabele, kwalitatief hoogwaardige windmolenparken.